Vier jaargetijden -Lente 2020-

Voorwoord 

Eigenlijk wil ik het u besparen om ook hier te lezen over het Corona virus. Maar ik ontkom er niet aan er toch mee te beginnen. Het is een beangstigende gedachte, zo’n virus en wat het aanricht in de wereld. Het vraagt van ons allemaal om zorgvuldig te zijn, met onszelf en met elkaar. Ook wij hebben maatregelen moeten nemen. U leest erover in Witte Da. Met pijn in ons hart hebben we het aantal bezoekers in het hospice moeten beperken. We willen niemand een bezoek aan een dierbare ontzeggen. Maar we willen wel alle gasten, vrijwilligers en medewerkers maximaal beschermen. Zo zorgen we dat we onze zorg en aandacht kunnen blijven geven aan de mensen die ons nodig hebben. We hopen dat we hiervoor op begrip en medewerking van iedereen kunnen rekenen.

Onze jaarlijkse herdenkingsbijeenkomst zou eigenlijk plaatsvinden op het moment van het verschijnen van deze editie van de Vier Jaargetijden. U kunt verderop lezen hoe deze herdenking tot stand komt en hoe deze eruit ziet. Het blijkt elk jaar weer een waardevol moment voor nabestaanden en vrijwilligers om samen even stil te staan bij dierbaren van wie we afscheid hebben moeten nemen. We hopen dat we deze bijeenkomst op een later moment alsnog door kunnen laten gaan.

Voor Hospice en Thuiswaken Wijchen is 2020 een bijzonder jaar. We zijn jarig en hebben wat te vieren. Jaarvieringen zijn mooie momenten in het leven. Er bij stilstaan dat je leeft, dat je weer een jaar mocht meemaken en daar aandacht aan besteden met je dierbaren om je heen. Velen van u zullen daar mooie herinneringen aan hebben. En tegelijkertijd zijn het ook vaak de momenten waarop we juist voelen wat en wie we moeten missen. Een gevoel van eenzaamheid misschien of dierbaren van wie we afscheid hebben moeten nemen.

Bij Thuiswaken Wijchen vieren we dit jaar dat er al 30 jaar vrijwilligers zijn die mensen bijstaan die thuis sterven. Als u zich afvraagt wat er in de dertig jaar thuiswaken is verandert, lees dan hoe dat ervaren is door een vrijwilliger die als meer dan 20 jaar actief is. De manier waarop we werken is veranderd, maar de inhoud niet. Er zijn nog altijd gouden vrijwilligers nodig om thuis mensen bij te staan in de laatste levensfase. 

Dat er vijf jaar geleden, met inspanning van heel Wijchen, een prachtig hospice is gekomen, dat is zeker ook iets om bij stil te staan en zelfs te vieren. We hebben de afgelopen vijf jaar in het hospice meer dan 200 gasten en hun dierbaren mogen bijstaan. Dat is mooi en daar gaan we graag nog vele jaren mee door. 

De opening van het jubileumjaar hebben we op 1 februari met de actief betrokkenen van dit moment gevierd. We hebben herinneringen opgehaald, onze inhoudelijke kennis gevoed en ons werk in beeld gegoten. U vindt in deze editie een mooi beeldend verslag.

Net als bij de start van het hospice merken we dat Wijchen ons een warm hart toedraagt. Omdat we geen budget hebben voor zoiets als een verjaardagsfeest, doen we een beroep op mensen en bedrijven om ons daarbij te helpen. We krijgen daar warme respons op. Dank aan allen die geholpen hebben en nog willen helpen met een financiële bijdrage of met hun diensten. U leest erover in de vaste rubriek Attent.

En zo is in deze lente-editie weer het volle leven zichtbaar. De donkere en stormachtige momenten, die de afgelopen winter ons veel heeft laten zien, de bizarre wendingen in onze dagen door het coronavirus en ook de warme en lichte momenten die het komend voorjaar ons vast zal brengen. Ik wens u veel leesplezier. 

Tjitske Huender
Directeur

Start Jubileumjaar

Op 1 februari was de aftrap van ons jubileumjaar. Exact 5 jaar daarvoor gingen de deuren van ons hospice open en dertig jaar geleden, ergens in 1990, fietste de eerste thuiswaker naar een Wijchens adres. Deze bijeenkomst was iets rustiger dan de start toen heel Wijchen massaal toestroomde om deze aanwinst te leren kennen. De Schakel was grotendeels gevuld toen Tjitske Huender, directeur, ons verwelkomde.

De voorzitter, Rob Jeurissen, was gevraagd om terug te blikken en dat deed hij zoals hij ruiterlijk toegaf, met een beetje tegenzin: hij kijkt liever vooruit. “Thuiswaken is onze basis” vertelde hij. “Thuiswakers, ga eens staan…” Dat deden ze een beetje aarzelend en ik zag ergens een blosje toen ze een groot applaus kregen. Rob memoreerde het haalbaarheidsonderzoek voor een hospice van Ton van Dillen en Toos van Peursem, waarmee alles begon. “Het idee ging als vanzelf in de gemeenschap. Als een steen in de vijver”. Bij de opening vierden we het eind voor de bouwers en het begin voor de gebruikers. En dat laatste was soms moeilijk, maar de betrokkenheid van allemaal heeft er voor gezorgd dat geen gast daar onder geleden heeft. “Nu zijn we professioneel bezig, zonder verlies van enthousiasme en we kunnen dat omdat het beter is om te geven dan te nemen”.

Daarna nam burgermeester Hans Verheijen het de microfoon over. “Hoor ik het goed…? Nu het nog kan” was zijn eerste bijdrage. Wat natuurlijk sloeg op zijn aanstaande vertrek naar Sittard-Geleen. Hij vertelde hoe de opening 5 jaar geleden nog in zijn geheugen gegrift staat. “In 2008 het initiatief en toen, die flow die ontstond”. Het draagvlak was enorm: particulieren, scholen, bedrijven. Karakteristiek was de kop in de Gelderlander naar aanleiding van het bouwgala: “Hospice verenigd bouwend Wijchen”. Hans Verheijen sloot af met een compliment aan Wijchen: “Wijchen heeft gemeenschapszin en het hospice is daar het symbool van”.

Professor Kris Vissers, hoogleraar aan de Radboud Universiteit met de leeropdracht: pijn en palliatieve geneeskunde, gaf ons op een aimabele manier inzicht hoe er vanuit de wetenschap tegen ons werkgebied wordt aangekeken. Hij begon te spelen met de woorden “Wijchen”en “wiegen”. Het deed hem denken aan het begin en eind van het leven. Voor de toekomst zag hij een nog grotere rol voor de vrijwilligers; “Die maken het verschil in de toekomst”. Hij vertelde ons dat hij zijn studenten nog meer mee wil laten lopen in de hospices; “Kan die student de confrontatie aan. Dat de student beseft dat het leven eindig is en sterven een life event”.

Op een vraag uit de zaal of hij dit zelf ook heeft gedaan vertelde hij van zijn ervaring  als 16-jarige toen hij jongste hulpje was in het ziekenhuis en in zijn eentje moest waken in het mortuarium, een huisje naast het ziekenhuis, totdat de familie kwam. “Toen, meer dan 25 jaar geleden bestond er nog geen palliatieve zorg!”. Even later pas werden de eerste hospices opgericht. Waarom toen pas? Hij voerde ons terug naar de 17 ͤ eeuw, toen René Descartes een scheiding aanbracht tussen lichaam en geest. Vooral de curatieve geneeskunst heeft daarna een enorme vlucht genomen. “Jullie zorgen ervoor dat deze fout wordt gecorrigeerd”.  Ik voelde meteen een flinke last op mijn oude schouders terechtkomen maar even later begreep ik dat we er gelukkig niet alleen voor staan. Hij memoreerde het jaar 2002, toen de wet op euthanasie werd aangenomen. “Maar waar is de wet op goede palliatieve zorg?”. Hij breekt een lans voor integrale zorg, waarin lichaam en geest weer als één geheel gezien worden. En de palliatieve zorg als ‘heelkunst’: preventie en integratie in de levenscyclus. Voor de patiënt gaat het dan om het integrale leven, waardigheid en autonomie, wat naar zijn inzicht vraagt om behoedzame barmhartigheid.

Veel steun vindt hij in de woorden van Cicely Saunders, de oprichter van het eerste hospice ter wereld: “We do all we can. Not only to help you die peacefully. But also to live, until you die”. (We doen alles wat we kunnen. Niet alleen om u vredig te laten sterven. Maar ook dat u kunt leven, totdat u sterft).
En zo ziet Kris Vissers de toekomst:

    
Als afsluiter zagen we de première van de film waarin in iets meer dan 3 minuten het werk van Thuiswaken en Hospice Wijchen in beeld wordt gebracht. Zo herkenbaar voor de meeste aanwezigen en voor de intimi was het ontroerend te zien hoe een van onze huidige gasten haar rol niet speelde, maar het ‘was’. We hopen dat we met deze film aan veel mensen kunnen uitleggen wat ons werk inhoudt. Volg deze link om de video te zien: https://www.facebook.com/HospiceWijchen/videos/182357206435400/

En de jubileumactiviteiten gaan nog het hele jaar door. We houden u op de hoogte. Maar wilt u al meer weten: ga dan naar de website!

Harrie

Bijna 30 jaar Thuiswaken

Het verhaal van een vrijwilligster.
Het jubileum van de thuiswaakorganisatie was voor mij reden om Ria Wesseling te interviewen over hoe het in het begin ging. 
Zij is al 22 jaar actief voor de organisatie.

De naam van die eerste groep was ‘Vrijwilligers voor hulp bij Thuis Sterven’. Aan de opzet en doelstelling is sindsdien helemaal niets veranderd. Wel is de naam veranderd omdat deze tot misverstanden kon leiden. De naam gaf de associatie dat de vrijwilligers actief hielpen met sterven.

Wij zijn er niet om mensen te laten sterven maar zijn er ter ondersteuning van terminale zieken, en hun naasten, tot het hun tijd is om te gaan. De naam is veranderd in VTZ Vrijwillige Terminale Zorg. Veel later is de P van “palliatieve” erbij gekomen. Het huidige VPTZ: Vrijwilligers  Palliatieve en Terminale Zorg.

Ria is erbij gegaan omdat het fijn is om mensen thuis te ondersteunen. Nadat de drukte van de mantelzorg in eigen kring voorbij was en iemand haar vroeg of het niets was voor haar, heeft ze de stap gezet. Met een nieuwe baan in het ziekenhuis , ander vrijwilligers werk en 3 kinderen thuis vond Ria toch nog tijd om in de weekenden te waken. Zo mooi is het om het mogelijk te maken voor terminaal zieke mensen om thuis te sterven.  Niet in een ziekenhuis, maar tussen je eigen spullen, in je eigen omgeving.

Met een groep van acht is Ria begonnen. Omdat het in de planning zo uit kwam, volgde ze meteen een weekendcursus die voelde als een week zo intensief werd er gewerkt. Daarna volgde de basiscursus. Na de basiscursus mocht ze een nacht meelopen met een andere vrijwilliger. Vrijwilligers bij Thuiswaken Wijchen krijgen nog steeds allemaal een basiscursus die ingaat op alle facetten van het omgaan met stervenden en met de eigen emoties. Natuurlijk is er ook aandacht voor de praktische verzorging. Om de kennis uit te breiden en bij te houden is er de mogelijkheid een aantal landelijke cursussen en trainingen te volgen.

Destijds, we spreken dan over het jaar 1998, verliep de communicatie via een vaste telefoon. De coördinator(de enige) belde op, vroeg je pen en papier te pakken, waarna ze de belangrijkste gegevens doorgaf. ‘s-Morgens belde je de coördinator met de bijzonderheden van de afgelopen nacht. Later werd  bv van je  verwacht dat jij de volgende waakster belde om verslag te doen van de nacht. Dit ging het wel eens mis. Eénmaal kon Ria onverrichte zaken terug naar huis door het overlijden van de cliënt eerder die avond . Ria vertelt ook dat haar partner een keer te laat thuis was en ze haar eigen kinderen niet alleen kon laten. Ze belde met de coördinator voor advies omdat de familie niet bereikbaar was. De familie had de telefoon eruit gehaald voor een beetje rust. Uiteindelijk met een uurtje vertraging kon ze de zorg van de familie overnemen, ze dachten al dat er iets tussen was gekomen.
Je werkt met mensen, iedereen doet zijn best, de goede zorg was gewaarborgd.

Wij worden tegenwoordig vaak op het laatste moment pas gevraagd. In de begin periode waren er waken van 6 tot 8 weken. Toen waren er frequenter gesprekken met cliënten en mantelzorgers.

Anekdotes zijn lastig omdat de privacy gewaarborgd moet blijven maar Ria weet nog wel een verhaal over huisdieren te vertellen.
In een van de kerkdorpen waar ze moeite met zoeken in het donker had, ging een voordeur open met de vraag of ze bij hun zou komen. De mensen keken naar haar uit. Na binnenkomst en kennismaking werd het eenkennige hondje door de familie in de bijkeuken in zijn mandje toegedekt. Toen het later begon te onweren zat de hele familie weer beneden omdat het hondje bang was van onweer. Ria heeft toen de rest van de nacht zorg gehad over het hondje terwijl het baasje geen aandacht nodig had!

De grootste verandering nu zijn de naam van de organisatie (Thuiswaken Wijchen in plaats van VPTZ Wijchen) en de manier van communiceren.
Er is nu een digitaal logboek ( waar per cliënt verslag wordt gedaan en bijzonderheden worden vermeld). Ook, email en mobiele telefoon hebben de communicatie wel vereenvoudigd. Het grootste voordeel daarvan is dat iedereen direct en eenduidig geïnformeerd wordt. 

Dank Ria voor dit gezellige informatieve gesprek

Martijne

Witte dâ

Alles was voorbereid voor de jaarlijkse herdenkingsbijeenkomst op 21 maart. Het zal niemand ontgaan zijn dat een minuscuul wezen als een coronavirus de hele wereld op zijn kop zet. En om die reden hebben wij met pijn in ons hart deze bijeenkomst moeten annuleren. Een pijnlijke beslissing voor vooral de familieleden en vrienden van de vorig jaar overledenen, waar wij voor gezorgd hebben. We gaan proberen de bijeenkomst op een later tijdstip alsnog plaats te laten vinden, maar we wachten daarvoor eerst het verdere verloop van de Corona-uitbraak af.

Ook intern zijn meerdere maatregelen genomen om het virus buiten de deur van het hospice te houden. Zo is er een aangepaste screening van nieuwe gasten, zijn er instructies voor bezoekers en worden de maatregelen met betrekking tot hygiënisch gedrag van personeel, verpleegkundigen en vrijwilligers aangescherpt en uitgebreid. Soortgelijke maatregelen zijn er ook voor de thuiswakers. Daarnaast gaan onze scholingen die de komende tijd gepland waren, niet door. 

Nog een punt van zorg: iedereen die bij ons zorg verleent en verschijnselen heeft die mogelijk duiden op een besmetting moet thuis blijven. U snapt het al; net als in de ziekenhuizen gaat dit betekenen dat er een groter beroep gedaan wordt op de wel fitte vrijwilligers. We zetten ons schrap….

De lammetjes zijn weer in huis geweest en hebben gezorgd voor ontroerende momenten en prachtige glimlach op het gezicht van onze gasten. Zie op de foto hoe vrijwilligster Ineke arriveert met twee lammetjes.

De thuiswakers zijn “herkenbaar” geworden! Ieder waakadres krijgt nu een kaart met de namen en de foto’s van onze thuiswakers. “Wie was dat ook weer die eergisteren bij ons gewaakt heeft? Even op de kaart kijken…”

In onze tuin gaan we een stenenmonument oprichten. Dat wordt een steeds maar groeiende stapel zwerfkeien die voorzien zijn van de naam van een overledene waar we voor gezorgd hebben. Een herinnering aan de mensen die uit ons leven verdwenen zijn, maar in ons hart en in dit monument blijven voortbestaan.

En in deze uitgave kunt u ook bijna alles lezen over de eerste lustrumbijeenkomst. Toch wil ik daar nog iets belangrijks aan toevoegen: na afloop was er een gezellige “borrel” en daar horen ook hapjes bij. Die hapjes waren gemaakt door een van onze gouden kookvrijwilligers, Tine. En die hapjes wáren toch lekker! Na afloop was er drank over, maar géén hapjes.

Na het topjaar 2019 zijn de thuiswakers dit jaar wat rustiger begonnen. Zij hebben het afgelopen kwartaal bij vier cliënten gewaakt. In het hospice zijn in die periode de vier kamers bijna constant bezet geweest. Toch is het totaal aantal gasten tot zes personen beperkt gebleven.

Harrie
 

Herdenkingsbijeenkomst

Op 21 maart 2020 zou eigenlijk de jaarlijkse herdenkingsbijeenkomst plaatsvinden. Helaas hebben we deze moeten annuleren. Het artikel over de voorbereidingen plaatsen we toch zodat u kunt lezen hoe wij invulling geven aan deze bijeenkomst voor nabestaanden van alle gasten die het afgelopen  kalenderjaar in het Hospice zijn overleden en alle overleden cliënten waarvoor een thuiswake is verzorgd. 

Aan Marjan van Gelder-Maas, vervangend coördinator van het Hospice stellen wij hierover een aantal vragen. Marjan vormt samen met Marja, Ricy, Lia en Franka de commissie die verantwoordelijk is voor de organisatie rondom de herdenkingsbijeenkomst

Hallo Marjan, 
Voordat we het over de herdenkingsbijeenkomst gaan hebben, wil je misschien iets over jezelf vertellen, en jouw functie in het Hospice?

Nou ja… iets over mezelf:

Mijn naam is Marjan van Gelder-Maas. Van oorsprong kom ik uit Hernen. Sinds 27 jaar woon ik in Wijchen samen met mijn man Sander en mijn hond Noa. Onze twee dochters Maartje (40) en Anoek (38) zijn al lang het huis uit. Wij zijn de trotse opa en oma van Bo (8) en Merel (5) en bonus kleindochter Charlotte (11).

Voordat ik 1 februari 2015 als vrijwilliger kwam werken bij Hospice Wijchen had ik al ervaring opgedaan in het Hospice/Bijna Thuis Huis in Druten. Mijn hobby’s zijn wandelen en dan vooral met de rugzak de lange afstandspaden in binnen- en buitenland. 
Ook zingen doe ik erg graag, ben daarom lid van KoMore in Beuningen en coördinator van ons hospice koor, waar ik erg trots op ben!
Naast het werken als vrijwilliger in de hospice ben ik vervangend coördinator en maak deel uit van de werkgroep voor de herdenkingsbijeenkomst.

Hoe is het idee ontstaan om daar een bijeenkomst voor te houden? 
Ongetwijfeld zou het idee er ook zijn gekomen zonder mij. Maar in Druten werd ook elk jaar een herdenkingsbijeenkomst gehouden. Daar zat ik in de werkgroep en die ervaring konden we vooral in de eerste jaren bij Hospice Wijchen goed gebruiken.

Voor wie is deze herdenkingsbijeenkomst?
Voor iedereen die zich verbonden voelt met onze gasten en cliënten. Of dat nu familie, vrienden, buren of kennissen zijn, zij zijn allemaal welkom. En natuurlijk alle vrijwilligers en medewerkers van Hospice en Thuiswaken Wijchen, de verpleegkundigen van de ZZG en nachtdienst.

Hoe ziet deze bijeenkomst eruit?
Elk jaar kiest de werkgroep een nieuw thema. Aan de hand van dat thema wordt de bijeenkomst in elkaar gezet door middel van gedichten, een overweging, inbreng van nabestaanden en uiteraard het hospicekoor levert een bijdrage. De nabestaanden krijgen altijd een blijvende herinnering mee naar huis. Na afloop wordt er onder het genot van koffie/thee nog nagepraat met de families.

Wie zorgt voor de invulling?
De werkgroep kiest de gedichten. Er wordt iemand gevraagd om aan de hand van het thema een overweging te schrijven. In overleg met de dirigent van het koor worden de liederen gekozen. En van de nabestaanden komt altijd wel een diversiteit aan invulling.

Is er binnen het hospice ook een herdenkingsplek?
Er wordt in dit jubileumjaar (5 jaar hospice en 30 jaar Thuiswaken) een herdenkingsplek ingericht in de tuin van de hospice.

Waar wordt de herdenkingsbijeenkomst gehouden?
We mogen alle jaren al gebruik maken van de mooie locatie De Schakel. Dit multifunctioneel gebouw is buitengewoon geschikt voor een herdenkingsbijeenkomst. De ruimte waar de bijeenkomst wordt gehouden is mooi, heeft voldoende zitplaatsen, er is een goede geluidsinstallatie en we krijgen alle medewerking van de “beheerder”. Tevens is er goede gelegenheid om na afloop koffie en thee te schenken in de daarvoor bestemde zaal.

Zaken die jij ter aanvulling kan vertellen? 
Wat ik vooral wil zeggen….. maak van de gelegenheid gebruik om naar deze bijeenkomst te gaan en ervaar hoe waardevol deze voor alle aanwezigen is.

Attent

In deze rubriek aandacht voor initiatieven die ons werk mooier, leuker, beter maken. Maar ook pikken we enkele krenten uit de pap die bij de penningmeester binnenkomen. Door deze “krenten” zien we de zorgenrimpels op zijn voorhoofd weer een tijdje slinken.

De dag voor kerst bracht ons een mooi gebaar: voor het hospice ontvingen wij een waakmand. In deze mand zitten bruikbare en behulpzame artikelen voor een familie die waakt bij een dierbare. Denk aan: een opschrijfboekje, zakdoekjes, een kleurboek met kleurtjes en een warme deken. Familie en naasten die er in de echte laatste dagen dag en nacht zijn voor hun dierbare, kunnen deze spullen uit de mand goed gebruiken. Dank aan het goede doelen fonds van Monuta voor dit attente gebaar.

Op oudejaarsdag kwamen, onopvallend en heel snel, even drie kerstengelen het hospice binnen. Ze brachten een grote doos met allerlei lekkers. De aanwezige vrijwilligers en gasten hebben er de oudejaarsavond mee opgeluisterd en de rest heeft een plekje gevonden in de voorraadkast en daar kan nog lange tijd van genoten worden.
De kerstengelen zamelen kerstpakketten in zodat Bert Oosterveer, opvolger van Frans Verheijen, deze kan verspreiden onder Wijchenaren die een dergelijk pakket goed kunnen gebruiken.

In januari ontvingen we een ruime gift uit de erfenis van een overleden gast. Zeer attent dat de erfgenamen ons werk ook op deze wijze waarderen.

En in februari werden we gefeliciteerd met het vijf-jarig bestaan van het hospice. Een kaartje of een bos bloemen was zeker attent geweest maar de geefster besloot dat een gift van €1000 ons ook zou opvrolijken. Nou en of!

In het artikel van de lustrumviering maken we melding van de prachtige film die over ons werk is gemaakt. Die film is gemaakt door het Wijchens bedrijf Eyes and Ears, dat een deel van de kosten voor haar rekening heeft genomen.

John Cornelissen, John van Thiel en Jan Pennings overhandigden een prachtige cheque. Met dank aan alle sponsoren haalden zij maar liefst € 3.200,- op met het rijden van de Carbage run! En dat doe je door met een oude barrel een pittige rit te maken in winterse omstandigheden. Mooi om te vermelden: dat deden ze vorig jaar ook al. En ook toen mochten we een soortgelijk bedrag ontvangen.

Gbo Design- Engineering luisterde ons lustrum op met een gift van €500. En de Parochiéle Charitatieve  Stichting H. Anna uit Bergharen verblijdde ons met een gift van €1000.

Wat worden we hier blij van. En zoals ik al zei, geef ik enkele voorbeelden. Ook de giften die ik hier niet heb vermeld; ze zijn allemaal zeer welkom.

Harrie